MINISTRU IVO VALENTE ENSERA SEMINÁRIU INTERNASIONÁL POLÍSIA INVESTIGASAUN KRIMINÁL IHA DÍLI

MNEK, MJ – S.E. Ministru Justisa Ivo Valente ensera Semináriu Internasionál Polísia Investigasaun Kriminál ba Programa Justisa iha ámbitu Konsolidasaun Estadu Direitu iha Salaun Nobre Ministériu Negósiu Estranjeiru no Kooperasaun (MNEK), Díli, loron Sexta-Feira (21/10/2016).

Semináriu Internasionál iha ámbitu Programa Justisa iha Timor-Leste ho kooperasaun delegada entre União Europeia iha Portugal no Camões I.P. no Governu Timor-Leste, aliénde atu hare’e apoiu nia impaktu sira no dezafiu ne’ebé mak Timor-Leste hasoru dadaun. Hare’e hikas mós progressu dezenvolvimentu setór justisa nian, liu-liu progressu dezenvolvimentu tribunais no servisu Polísia Investigasaun Kriminál nian.

Iha ninia-intervensaun, Ministru Ivo Valente partilha nia satizfasaun ba semináriu ida ne’e, tanba Programa Justisa parte integrante Programa Apoiu Governasaun Demokrátika iha Timor-Leste no demonstra reunidu alto nível subordinadu sira iha atividade Polísia Investigasaun Kriminál ne’ebé foti papel ba afirmasaun própriu Estadu Direitu Demokrátiku.

Nia, reprezenta Ministériu Justisa mós fó nia-agradese bót ba relasaun União Europeia no Timor-Leste, nune’e mós ho Acordo de Cotonou ne’ebé hala’o ona dezde 2005 entre União Europeia ho paíz sira iha Áfrika, Caraíbas no Pasífiku (ACP).

“Ministériu Justisa Timor-Leste hafoin 9º Fundo Europeu, esforsu atu melhora nafatin programa sira ne’ebé finansia hosi Europeia, hodi posibiliza dezentralizasaun programa, atravéz hosi instituisaun sira-hotu, inklui kooperasaun Estadu Membru União Europeia, por ezemplu, Instituto da Cooperação e da Lingua, I.P.,” expressa Ministru Ivo Valente.

Ministru Ivo Valente ko’alia liután katak, “Fundo Europeu apoiu ona domíniu sensível sira mak hanesan; (1) hadiak kualidade proximidade servisu públiku, (2) fortalesimentu kontrollu, fiskalizasaun no tranparénsia atravéz hosi kapasitasaun institusionál iha sistema justisa, (3) dezenvolvimentu kapasidade hodi melhora seguransa jurídika iha nível investigasaun kriminál, no (4) melhora kapasidade nasaun nian iha sentidu atu prevene no luta kontra korrupsaun, brankeamentu kapitál no krimi organizadu, inklui krimi tráfiku estupefasiente sira.”

“Domíniu sensível ida ne’e atu promove sosiedade ho pasífikamente no inklusivu hodi dudu instituisaun sira servisu ho efikáz no efetivu hodi nune’e povu bele asesu nia direitu no justisa, nu’udar objetivu komun tuir ajenda 2030 nian, no atu atinzi Objetivu Dezenvolvimentu Sustentável,” dehan Ministru Ivo Valente.

Ministru Ivo Valente esplika mós operasionalizasaun Câmara de Contas Timor-Leste ne’ebé mak integra iha Tribunal de Recurso, inklui futuru funsionamentu Tribunal Superior Admistrativo, Fiscal de Contas ne’ebé mak previstu tiha ona iha Planu Estratéjiku Setór Justisa 2011-2030. Aliénde ne’e, nia koalia mós progressu Programa Justisa dezde 2014, kriasaun Polísia Sientífika Investigasaun Kriminál (PSIK) nu’udar órgaun foun polísia investigasaun kriminál ne’ebé tutela ba administrasaun justisa, iha fulan-Novembru 2015, simu tiha ona ekipamentus Laboratóriu Polísia Sientífika (LPC), inklui formasaun no kursu espesializada hodi hasa’e no prepara kapasidade intervensaun hanesan órgaun polísia kriminál.

Iha sorin seluk, Ministru Ivo Valente mós esplika kona-ba polítika VI Governu Timor-Leste liu hosi Fundo Dezenvolvimentu Kapitál Umanu Timor-Leste (FDCH), ne’ebé mak kontribui mós ba Ministériu Justisa hodi dezenvolve kapasitasaun autoridade nasionál sira, inklui tribunais no PSIK.

Ikus liu, Ministru Ivo Valente enkoraja atu kontinua dezenvolve kooperasaun iha futuru, importante tebes atu kontinua garante kooperasaun bilaterál sira hodi asegura parseriedade mutual iha futuru.

Marka prezensa iha Semináriu Internásionál ida ne’e mak; Diretór PSIK Dr. Vicente Fernandes e Brito, investigadór sira hosi PSIK, Prezidente Tribunal de Recurso Ezersísiu Dra. Maria Natercia, Embaixadór Portugál, União Europeia iha Timor-Leste, Auditór Câmara de Contas, Diretór-Adjunto PSIK Adino Cabral, Diretora Centro Formação Jurídika, Inspetór-Jerál Ministériu Justisa, Diretór DNDHC, Sosiedade Sívil, Diretór Polísia Sientífika Repúblika Portugál, formadór sira hosi Polísia Judisiáriu Portugál, Sekretária FDCH, Camões I.P., majistradu sira, mídia nasionál no internasionál no mós konvidadu sira hosi várius instituisaun.

Maria de Lourdes Xavier Lin
Media Officer
Gabinete Ministru Justisa