MINISTRU IVO VALENTE HALO ABERTURA BA 6º KURSU MAJISTRADU NO DEFENSÓR PÚBLIKU IHA DÍLI

DÍLI, CFJJ – S.E. Ministru Justisa Ivo Valente halo abertura ofisialmente ba 6º Kursu Majistradu no Defensór Públiku Timor-Leste nian. Serimónia abertura kursu ne’e hala’o iha Salaun Konferénsia Centro de Formação Jurídica e Judiciâria (CFJJ) Caicoli, Díli, iha loron Kuarta-Feira (10/05/17).

Kursu majistradu no defensór públiku, hahú hikas depois de para tiha kuaze tinan tolu-3 nia laran, tanba renova protokolu kooperasaun ho Portugál nu’udar paíz ne’ebé oferese formadór mai iha Timor-Leste. Kursu ida ne’e sei fahe ba faze-tolu mak hanesan; (1) faze teória, (2) faze prátika no (3) faze estájiu. Durasaun ba kursu ho haktuir faze hirak ne’e sei kompleta iha tinan-rua ho balun nia laran.

Formandu iha kursu ne’e hamutuk ema na’in 53, inklui feto hamutuk na’in 5, formadu na’in tolu (3) mai hosi Ministériu Defesa.

Akompaña Ministru Ivo Valente iha serimónia abertura ba kursu majistradu no defensór públiku mak; Diretóra CFJJ Marcelina Tilman da Silva, Formadór no Koordenadór Pedagójiku iha CFJJ Alexandre Coelho, Juíza iha Tribunal Porto Maria Isabel, no Profesores Português ba Majistradu Sonia Vendinha no Pedro Moreira, no mós professor Portuguêsa ba Advogados Privados Carlos Gonçalves.

Iha nia diskursu, Ministru Ivo Valente hateten, 6º Kursu Majistradu no Defensór Públiku Timor-Leste realiza liu hosi prosesu ida ne’ebé naruk tebtebes, laós fásil no halo ita-bót sira-hotu hein kleur, tanba depois-de funsionamentu VI Governu, ha’u tau iha prioridade oinsá mak aseleira funsionamentu Centro de Formação Jurídica hodi rekruta kandidatu majistratura no defensoria públiku, inklui ha’u halo kontaktu ho Governu Portugés liu-liu Sra. Ministra Justisa Portugál hodi fó-nia apoiu.”

“Aproveita tempu ida ne’e, VI Governu hakarak partilha mós nia agradesimentu no obrigadu ba Sra. Ministra Justisa Portugál nian ne’ebé simu ona akordu foun, asina akordu hamutuk ho ita para iha sustentabilidade ba formasaun iha futuru, no ohin ita konsege loke hikas,” expessa Ministru Ivo Valente.

Ministru Ivo Valente akresenta liután, “ho akordu ne’ebé di’ak tebes no ita simu duni formadór hosi Portugál ne’ebé agora dadaun iha ita-nia le’et, no ita tenke agradese tanba sira disponivel mai iha Timor-Leste, inklui profesores lian Portugés nian ne’ebé atu lori ita-bót sira hodi komprende didi’ak materia sira iha ita-nia kursu ida ne’e.”

Ministru Ivo Valente iha nia liafuan abertura ne’e mós esplika kona-ba situasaun komplexidade iha servisu setór justisa nian, aliénde ne’e, nia akresenta kona-ba ema barak hein hela justisa no dezafiu sira ne’ebé setór justisa hasoru. Planu VI Governu hodi aposta kualidade iha setór justisa, avaliasaun ne’ebé tenke rigor ba formadu no dezafiu sira ne’ebé setór justisa hasoru dadaun.

Iha biban, Ministru Ivo Valente mós hato’o nia apresiasaun ba kandidatu majistradu no defensoria públika hamutuk ema na’in 53 ne’ebé mak sei tuir 6º Kursu Majistradu no Defensór Públiku iha Centro de Formação Jurídica e Judiciária Timor-Leste.

“Ha’u apresia tebtebes ba ita-bót sira na’in 50, hamutuk mós ho na’in 3 hosi Ministériu Defeza no Seguransa, tanba ita-bót sira nia esforsu mak eskoilidu hodi hetan oportunidade atu tuir kursu ida ne’e, tanba-ne’e, tenke aproveita ho didiák,” dehan Ministru Ivo Valente.

Ministru Ivo Valente dehan liután katak, depois-de avaliasaun ba kursu majistradu no defensoria públiku hosi primeiru to’o kintu, hatudu katak ohin loron servisu justisa iha nia dezafiu seluk kompara ho tinan barak kotuk liubá, nune’e iha 6º Kursu ida ne’e tenke tuir motto VI Governu nian, katak aposta kualidade iha setór justisa.

“Kualidade relasaun ho kapasidade iha rekursu umanos, sé mak aprende no esforsu di’ak liu, nia mak sei hatudu nia kualidade di’ak liu, tanba-ne’e, ha’u sei aprova matadalan faze escolar nian, tanba Governu aposta kualidade formadu, nune’e formasaun ne’e sei rigor liután hodi hetan formadu ne’ebé kualifikadu iha iha Centro de Formação Jurídica,” esplika Ministru ivo Valente.

Iha sorin seluk, Diretóra Centro de Formação Jurídica e Judicíaria Marcelina Tilman da Silva informa katak, “kandidatu ne’ebé kompete iha rekrutamentu ne’e hamutuk ema 302, hosi ne’e, admite ba formasaun ida ne’e mak hamutuk 50 kadidatu ne’ebé maioria mane. Mane hamutuk ema 45, no feto na’in 5, aumenta ho ofisiais militár na’in 3 ne’ebé selesionadu hosi sira-nia instituisaun rasik bazeia ba Despaixu Konjuntu entre Ministru Defeza no Seguransa, no Ministru Justisa iha loron 30 Setembru 2014.”

Nia informa liután katak, durasaun formasaun ne’e sei halo durante tinan-rua ho balun, formasaun ne’e fahe ba faze tolu mak hanesan; faze teória sei hala’o iha tinan-ida (1), prátika fulan-ne’en (6), no ikus liu mak tama iha faze estájiu, ne’ebé formasaun sei hala’o iha tempu mak naruk. Fazeadamente, CFJJ hamutuk ho formadór sira sei halo avaliasaun rigór ba materia sira ne’ebé formadu hetan durante iha faze teória, prátika no estájiu nian.

“Materia ne’ebé sei fó durante faze teória ni’an mak hanesan; materias prisipais ligadu ho lei sira, nó mos materias komplementáriu. Materias prinsipál mak; direitu sívil, prosesu sívil, direitu penál, prosesu penál, nó mos lingua. Lingua Portuguêsa sei hanorin durante prosesu formasaun teória nia laran, durante formasaun nia laran sei iha avaliasaun ne’ebé rigorozu tebtebes. Tanba-ne’e, ha’u husu ba formandu sira-hotu tenke fó atensaun didiak, aprende didi’ak materia sira ne’ebé ita-nia formadór sira fó ba ita,” esplika Diretóra Marcelina Tilman.

Partisipa iha abertura 6º Kursu Majistradu no Defensór Públiku mak hanesan; Diretóra Centro Formação Jurídica e Judicíaria (CFJJ) Marcelina Tilman da Silva, formadór sira, formandu na’in 53, Xéfi Gabinete Ministru Justisa Evangelino Belo, Assessor Ministru Justisa Joaozito Viana, funsionáriu no XéfiDepartementu sira hosi Centro de Formação Jurídica e Judicíaria (CFJJ).

Maria de Lourdes Xavier Lin
Media Oficer
Gabinete Ministru Justisa