DISKURSU S.E. MINISTRU JUSTISA, DR. MANUEL CÁRCERES DA COSTA IHA CERIMONIA ISAR BANDEIRA IHA MINISTÉRIU JUSTISA

Maun, alin sira, Bom dia ba ita hotu
Iha ne'e, atu halo refleksaun oituan ba ita nia knar nudar servidor ba povo no servidor ba Estadu, sempre hasoru diverjensia oi-oin.
Moris iha diverjensia, ita moris ho hanoin la hanesan, hanesan instrumentu ida, kadalak ida atu lori ita ba iha fatin ida, soru mutuk ita ba iha fatin ida, atu hala'o knar no responsabilidade, ita nia dever, liuhusi ita nia dezempeña funsoens para bele hatudu ita nia prontidaun atu servi povo no rai ida ne'e.

Fulan ida resin hamutuk ho S.E. Sekretariu Estadu, ami nain rua haknaar An iha Ministériu da Justisa, hakarak lori ita hotu, tuir dadus ne'ebé que ami simu husi Diretora Jerál no Diretur DNAF, katak iha Ministériu Justisa Repúblika Demokratiku Timor-Leste nian, Timor Oan hamutuk atus walu (800) mak haknaar an atu halo servisu iha ne'e.
Ita kaer ba numeru ema atus walu (800), funsiunariu permanente atus neen resin, no funsiunariu kontratadu 134, laiha razaun katak povo sei halerik nafatin katak servisu Ministériu da Justisa ninian sedauk diak no sedauk bele fó ksolok ba maluk Timor-Oan sira.

Ita kaer ba numeru 600 resin, ne'ebé que haknaar iha MJ ho estatutu funsionariu permanente, laiha razaun ita atu hateten katak ita labele fó atendementu diak ba ita nian maluk sira ne'ebé presija atendementu husi Ministériu ida nee. Sura tan ho sira kontratadu 134, laiha razaun atu keisa dehan katak ita labele fó atendementu diak ba ita nia maluk sira.
Tanba ida ne'e, ohin hahu hau dehan iha diverjensia mak bele lori ita ba meta final ida que ita hotu hakarak, katak fó atendementu diak ba Públiku.
Diverjensia ka hanoin la hanesan, laos sai sasukat para ita atu fahe malun, laos atu sai fini par ita atu haree malun ho matan ikun, laos mós sai biban no leet para ita atu hado'ok malun iha serbisu fatin.

Diverjensia lori ita atu hametin, atu konsolida ita nia unidade, ita nia pensamentu atu fó atendementu diak ba ita nia públiku. Diverjensia mosu tanba karakter humanu, diverjensia iha ita nia le'et, tanba hanoin la hanesan.
Diverjensia mosu iha ita nia le'et, tanba ita balun mane no balun feto, balun hasai lisensiatura no balun ladauk hasai lisensiatura, balun idade sei nurak no balun idade avansadu ona, ne'e mak bolu diverjensia.
Maibé, diverjensia labele sai fatór ida atu impata ita nia dezempeñu iha ita nian funsaun sira.

Triste, rona Timor-Oan ho Timor-Oan selok malun iha Ministériu da Justisa, no hau komporomete lo'os katak, enkuantu Ministru hamutuk ho Sekretariu Estadu, lakoi rona no lakoi haree Timor-Oan ho Timor-Oan selok malu.
Ohin ita hetan kargu ida, laos eransa ita nian, laos mós eransa husi ita nia bei-ala sira, hetan kargu tanba oportunidade, hetan servisu nu'udar FP laos tanba ita matenek liu ita nia maluk sira ne'ebé sei tur no sei hamrik iha estrada ninin. Ita hetan servisu hanesan FP tanba deit ita nia sorte mak to'o uluk, ita nia maluk ne'ebé ladauk servisu oportunisdade sira nian sedauk to'o.

Ita sai funsiunariu Públiku, sai Ministru, sai Sekretariu Estadu, Sai Diretur, no sai Xefe Departementu, laos tanba ita matenek liu sira ne'ebé sedauk serbisu, sira ne'ebé iha estrada ninin, sira ne'ebé tur iha kios tesi lia deit, balun matenek liu ita dala atus ida no dala rihun ida, simplismente sira nia sorte maka sedauk to'o.

Tanba ida ne'e, husu ba maluk sira hotu, ba ita hotu, fó atendementu ne'ebé diak ba Públiku.
Ministru Matan rua deit, tilun rua deit, ibun ida deit. Ministru nia numeru telemóvel, Timor-Laran tomak koñese, tanba telemóvel ida hau kaer tinan 8 iha Timor Telekom, mak hau kaer nafatin ne'e.
Se deit iha Timor-Laran tomak, kalan e loron haruka mensajen mai hau dehan "atendementu ita nian sedauk diak". Ema presija Certidaun, ema presija BI, ema presija trata sira nia surat kona-ba rai, tenke hein loron ba loron, lakon tempu.
Sira lakon sira nia tempu, ita nia loron lao to'o fulan, sira lasimu buat ida, la hetan sertidaun, la hetan BI, no la hetan surat ba sira nia rain, Ita

funsiunariu to'o fulan rohan ita ba sura osan iha BANKU. Situasaun ida ne'e tenke hotu, hahalok ida ne'e tenke kurije, ita simu osan povo nian atu servi povo ne'e.
Mensajen barak tama iha hau, ema mai forma iha kartoria servisu notariadu tuk 4:00 dadersan to'o meudia sedauk hetan atendementu. Seraque ema sedauk to'o atu fó atendementu ida ne'e? se la to'o, ita halo transferensia interna, aumentatan numeru pessoál para bele atende ita nia maluk sira. Seraque ita labele halo análiza se mak nain ba rai? Se ita labele halo analiza se mak nain ba rai, ita halo mudansa iha laran.

Tristi! Kuandu ema haruka mensajen dehan " Señor Ministru, favor ida mai to'o iha Munisípiu sira haree tok servisu sira ne'e lao ka lae" Ministru la Moe? Tristi ita haree iha estatus Facebook katak, sira mai hein tuku 2:00 madrugada e fila tuk 12 meudia, laiha resposta ba sira nia hakarak, ida ne'e mak avaliasaun de dezempeñu ba ita nia servisu.

Ho hakraik an, husu ba mana sira, husu ba maun sira, ita serbisu ho dedikasaun. Kusta tebe-tebes atu hetan estatutu funsiunariu Públiku, maibe fasil hela deit atu lakon estatutu Funsiunariu Públiku.
Ema barak hein atu sai Ministru, oportunidade sedauk to'o, fasil tebe-tebes ema atu duni sai husi Ministériu hanesan Ministru, tanba Timor-laos ema mesak ida deit, Timor ema hamutuk tokon ida rihun atus rua. (1,2 juta). Iha sira ne'e nia leet barak liu mak diak liu Ministru ida hamrik iha ita boot sira nia oin ne'e, barak liumak diakliu funsiunariu Públiku sira ne'ebé serbisu iha serbisu Terras e Propridades, serbisu iha kartoriu notariadu, serbisu iha edifisiu central Ministériu da Justisa nian.

Sai servidor do povo, servidor da estadu, ita ne'e iha mikroskopiu nia laran, hanesan ita nia maluk sira iha laboratorium Ospital, lor-loron ema haree hela deit ita nia lalaok.
Ida ne'e signifika saída? Ita lao sukat an, serbisu kuidadu an, tanba ita nia diak ema nunka gaba, ita nia at maka ema espose, ema hakerek sai, no ema koalia sai. Ema ida deit mak sala, Ministériu tomak mak sala.
Tanba ida ne'e, desde que primeiru dia hau tama iha ne'e hau fó kedas apelu; rona, haree, Ministru ka Sekeratriu Estadu halo sala hasee.

Hau mós berani (Berani lian Indonezia) hasee, se deit, hau nia bin ka hau nia maun sira, kuandu halo sala hau berani atu hasse, maibe hasee, laos hasse atu pecat, hassee atu hadi'ak, hasee atu kurizi.

Apelu ikus, naksalak ruma iha Ministériu da Justisa ita buka atu rejolve, lalika lori sai ba liur, kuandu lori sai ba liur, ita nia ropa foer ita ba fase iha prasa Públiku, ema ne'ebé lahatene ita nian problema sai hatenne ita nia Problema. Tanba ne'e mak ohin hau hahu, hau dehan iha diverjensias iha solusaun.

Hanesan Kadiadu ita xave, tenke iha xavi ida par loke kadiadu ida nee. Iha problema, tanba nia solusaun iha uluk tia ona mak problema ne'e mosu mai.

Tanba ida ne'e saída deit mak naksalak iha Ministériu da Justisa, lalika lori ba liur, ita rejolve iha ita nia uma laran, ita la konkorda malun ita rejolve iha ita nia uma laran, lalika lori ba liur.

Selae, ita sai kadiuk Fatukama nian, ida deit mak iha leten, sanulu iha kraik dada tan tia ida iha leten ne'e tun tan mai kraik, para ita hotu bilan hamutuk iha kraik," ita nia rain la lao, ita nia Ministériu la lao ita nia serbisu la ba oin, maibe itabuka sai kadiuk Java nian, hotu-hotu iha kraik, ida deit mak iha leten, nia esforsa hodi dada sa'e sira hotu ba leten. " ida ne'e mak solusaun ba ita nia diverjensia, ida ne'e mak dezempeñu ita nia funsoens, ida nee mak ita nia responsabilidade hanesan funsionariu públiku.

Ba ita boot sira nia atensaun obrigadu barak.
Hotu

06 Agostu 2018

#Media_Gabinete_MJ