SETP-MJ Hala’o lansamentu levantamentu SNC iha Metinaro

METINARU-Sekretáriu Estadu Terras Propriedades (SETP) Jaime Xavier Lopes hamutuk ho Ministru Justisa no Vise Ministru Justisa iha loron 22 fulan-Setembru 2014 foin lalais ne’e hala’o lansamentu ba levantamentu Sistema Nasionál Cadastro (SNC) iha Administrasaun Sub Distritu Metinaro.

iha lansamentu ne’e SETP liu hosi ninia diskursu hateten, lasamentu ba levantamentu dadus kadastrais nian ne’e hala’o ba dala rua ona, tanba antes ne’e iha Febereiru 2013 SETP liu hosi INR hala’o ona lansamentu, maibé lansamentu ne’ebe hala’o hosi SNC ne’e importante liu tanba ninia sistema ba foti dadus nian modernu liutan.

Tanba ne’e Jaime husu ba komunidade sira labele hadau malu rai, nune’e mós husu ba komunidade sira atu bele hatudu sira nia kolaborasaun ne’ebé di’ak ba ekipa tékniku sira ne’ebé maka sei tuun hodi halo levantamentu ba sira nia rai no sira nia hela-fatin.

Jaime hateten, lasamentu ne’e hanesan lansamentu ne’ebé bá dala-rua tanba antes ne’e iha Fevereiru 2013 hosi projetu Ita Nia Rai (INR) ba halo uluk lansamentu foti dadus nian no ogora Sistema Nasional de Cadastro (SNC) ba halo tanb lansamentu tanba ida hosi SNC nian modernu liu.

“Uluk ita sukat rai uza metro, tanba buat hotu sei manual maibé oras ne’e ita uza ekipamentu ida ne’ebé maka modernu liutan tanba iha nasaun barak seidauk uza sasan modernu hanesan ita nian hodi sukat rai,” Tenik Jaime.

Iha fatin hanesan Ministru Justisa, Deonisio Babo husu ba komunidade sira hodi labele halo problema kona-ba rai, bainhira iha problema ruma tenki buka oinsa hodi bele rezolve ho ulun malirin.

Iha lansamentu ne’ebé hetan partisipasaun masimu hosi komunidade sira inklui mós autoridade lokal no lideransa komunitária sira ne’e, Vise Ministru Justisa Ivo Jorge Valente hateten, haree ba naran SNC ne’e hatudu katak uza buat ida ne’ebé maka avansadu liu hosi nasaun sira seluk.

Ivo mós hateten, povu Metinaru, maka sei sai hanesan modelu ba komunidade tomak iha Timór-Leste, tanba Metinaro maka hahuu uza ekipamentu sira ne’ebé modernu hodi sukat sira nia rai, nune’e levantamentu dadus ne’e para hodi bele hatene oinsa timor oan sira bele kaer rasik saida maka bele halo.

Iha fatin hanesan Francisco Piedade da Costa hanesan komunidade hosi suku Duyung, husu klraifika informasaun kona-ba oinsa ho rai ho uma ne’ebé uluk estadu Indonesia entrega ba sira to’o oras ne’e sira seidauk iha seirtifikadu ikus mai bele hetan sertifikadu ka lae.

Nune’e mós Sistema Nasionál de Cadastro (SNC) hanesan projetu ida ne’ebé moris ho determinasaun hosi governu RDTL. Atu responde dezafiu importante hodi halo regularizasaun propriedade liuhosi implementasaun regra transparenti no justu hodi regulariza titularidade no transferensia propriedade.

Objetivu finál SNC mak hanesan atu promove ambiente sosiál no negosiu saudavél, promove paz, sosiál no investimentu ekonomia nasionál.

Papél SNC nian maka hodi hala’o levantamentu kadastrál sistemátiku iha teritoriu Timór-Leste.*

Ananias Babo Horta
Media Officer SETP