HATULIA MJ, Ministériu Justisa liu hosi Diresaun Nasional Direitus Umanus no Sidadania (DNDHC) serbisu hamutuk ho Diresaun Nasional Assessoria Jurídika no Legislção (DNAJL) hala’o divulgasaun habelar informasaun kona ba Lei Kontra Violensia Domestika, Kodigu Prosesu Penal - prosedimentu hato’o keixa no Kodigu Penal-krime falsifikasaun dokumentus iha Postu Administrativu Hatulia, Munisipiu Ermera, iha loron 17 fulan Maiu tinan 2016, Aktividade ne’e realize tuir Planu Asaun Anuál 2016 hosi Direcção Nacional Direitos Humanos e Cidadania.
Programa divulgasaun ne’e hahu ho tara tais ba oaradores sira no hato’o bem vindu husi Administrador Postu Hatulia Sr.Fernando Soares nia mos agradese ba ekipa MJ fahe informasaun lei no husu ba komunidade sira nebe partisipa simu lisaun ga bukae sira ne’e ho diak atu labele viola ema nia direitu ga main hakim sendiri.
Iha abertura Diretór DNDHC Flaviano Moniz Leão hateten, “divulgasaun lei ne’e importante ba ita-bót sira, liu-liu iha área izoladu no rurais, presiza tebes hatene Timor-Leste nia lei sira atu nune’e reforsa ita-bót sira-nia koñesimentu, hodi hatene mós ita-bót sira-nia direitu no dever tuir mekanismu lei, atu nune’e bele minimiza konflitu sosiál iha ita-nia sosiedade.”
Iha sorumutu nee partisipa husi Atoridadae lokal, membru PNTL, Komunidade no Estudante sira.

Direktor DNDHC hanesan mos orador ba materia Lei kontra Violensia Domestika hateten katak violensia domestika maka krime sosial ida ne’ebe sempre hasoru iha moris loro-loron iha uma laran ida ne’ebe dependente ba malu hanesan fen, lain, oan, inan aman, tiu tia no mos ba fen ga laín ne’ebe divorsiu tiha ona inklui mos kondutor nst. Nia hatutan katak tuir peskija, estatistika hatudu 38% feto iha Timor Leste liu liu iha area rural mak sempre sai vitima ba iha violensia domestika, as liu iha Municipiu Manufahi nia salienta mos katak violensia domestika la’os mane maka halo ba feto de’it, maibe feto mos halo ba mane. Nia mos esplika kona ba tipu violensia domestika no oin sa hato’o keixa no saida maka vitima nia direitu no dever durante iha prosesu nia laran.

Objetivu husi Lei kontra violensia domestika ne’e atu asegura ga hametin liután unidade familia nomós fó protesaun kompreensivu ba vítima violénsia bazeia ba jéneru, inklui kastigu ba autór sira bazeia ba pena ka kastigu ne’ebé regula ona iha LKVD. Nune’e mos LKVD atu prevene hahalok violénsia ka krimi ruma ne’ebé mosu iha família ida nia laran ne’ebe afeta ba iha ema nia integridade fizika, psikolojika, seksuál no ekonomika.
Tekniku Superior DNAJL Sr Honoriu A. S. Magalhães hanesan orador ba materia Kodigu Penal-falsifikasaun dokumentus hateten katak ema ne’ebe halo falsifikasaun dokumentus sei hetan pena prizaun ba hahalok ida ne’e tanba ida ne’e halo krime, Ex: ema halo falsifikasaun dokumentus ba idosus sira, maske ema ne’e tinan sidauk to’o halo sertidaun falsu ba simu direitu idosu nune’e mos balun ema mate tiha ona mos sei hetan osan nafatin, ida ne’e labele no konsidera kontra Lei.
Nia mos hatutan Tanba ne’e hahalok sira nee presiza prevene atu nune’e labele monu ba tentasaun kontra Lei.
Xefe Departamentu Politika Legislavu DNAJL Pascoal da Costa Soares orador ba materia Kodigu Prosesu Penal-prosesu hato’o keixa nia esplika kona ba prinsipiu lei nia legalidade, lei la retroativu, lei aplika ba ema hotuhotu no lezitimidade hato’o keixa nia esplika mos kasu violensia domestika ne kazu krimi publiku kuandu hato’o keixa polisia la iha kompetensia atu resolve ga haruka fila seija ke vitima maka husu, polisia nia obrigasaun hato’o ba iha ministeriu publiku enkamina ba iha tribunal juiz maka foti desijaun.
Iha program divulgasaun ida ne’e komunidade sira antusiasmu tebes rona no hato’o sira nia preokupaaun ba oradores sira to’o aktividade remata.
Iha enseramentu ba aktividade divulgasaun lei ida ne’e Administrador Postu Hatulia Sr.... agradese ba Ministeriu justisa liu husi Diretor DNDHC ho nia komitiva fahe ona informasaun kona ba lei no husu atu divulgasaun lei bele to’o iha suku no mos husu ba komunidade sra ne’ebe partisipa habelar mos informasaun nebe rona ona ba maluk sira seluk ne’ebe la partisipa.