Sekretáriu Estadu Terras Propriedades, Jaime Xavier Lopes, iha loron 17 fulan-Jullu 2023 foin lalais ne’e partisipa iha komemorasaun loron Ezisntensia Centre Nasional Chega ba daneen nian iha eis prizaun Balide Dili, Timor-Leste.
Hafoin selebra aniversariu CNC nian ba daneen nian ne’e, SETP, Jaime Xavier Lopes hateten, Selebrasaun Aniversariu CNC nian ba da-neen ne’e importante tebes, tanba ne’e bele relembra hikas istoria morus sira ne’ebé mak akontese iha passadu, ne’e importante ba joven sira hodi bele hatene, nune’e iha futuru bele halo reflesaun ba idaidak nia-an hodi bele dezelvolve nasaun ne’e iha futuru.

Iha fatin hanesan, Vise Primeiru Ministru e Ministru Kordenador Assuntu Dezenvolvimentu Rural Mariano Asanami Sabino hateten, Centro Nasional Chega inportante tebes ba estadu no nasaun ne’e nian ba oin tanba ne’e Nasaun Timor-Leste ho ninia konstrusaun haat mak imortante, hanesan konstrusaun ba Paz, tanba iha konstrusaun ba paz mak foin bele ko’alia kona-ba rekonsiliasaun.
Nia mós haeteten, Konsteusaun Estadu, tanaba ho konstrusaun estadu mak forma instituisaun no estrutura oioin iha laran. Konstrusaun Nasaun, CNC hanesan elementu importante, la iha rajaun ba individu ida hodi bele estraga Nasaun, mezmu garante ema idaidak ninia liberdade, maibé liberdade ne’ebé soberania ne’e iha sosa ona ho ruin no ran.

Iha komemorasaun loron ezistensia CNC ba da-6 iha Balide ne’e Diretur Ezekutivu CNC hato’o ninia agradesimentu ba iha Primeiru Ministru (PM) Sesante sira, tanba Eis PM hirak ne’e bele enkaisa ezistensia CHEGA nian ba iha programa Governu, nune’e ohin loron bele hala’o ninia komemorasaun.
Diretur ne’e hateten liu hosi inisiativa oioin halo hodi bele haree rekomemdasaun CHEGA nian, mais de 50 mill arquivu, ne’e nudár dalan ida hodi bele dignifika sobrevivente sira nia nia lutaba prosesu ukun rasik-an nasaun ida ne’e nian.
Iha biban ne’e Diretur ne’e hateten CHEGA atribui mós sertidaun Morris nian ba oan sira hosi vitima funu nian.

Nia hateten, oras ne’e daudaun oan sira aprende ona istorian Timór nian, oinsá atu halo balansu narativa Timor oan sira nian.
Iha fatin hanesan Prezidente Konsellu Administrativu CNC hateten, importante tebes ba joven sira hodi bele aprende istoria moruk ne’ebé akontese iha passadu, tanba liuhosi istrotia hirak ne’ebé sira aprende bele muda hanoin no hahalok hodi bele kontribui ba dezenvolvimentu nasaunne’e nian iha future.
Iha komemorasaun aniversáriu CNC nian ba da-6 ne’e, entrega mós Premiu ba manan nain certame nian inklui mós lansa livru kona-ba historia funu nasaun Timor-Leste nian iha passadu.*