SEKRETÁRIU Estadu Terras no Propriedade (SETP) Jaime Xavier Lopes iha loron Kinta, 20 fulan-Dezembru 2012 lansa enkontru komuitária iha Salau Parokia Remexio no iha loron Kinta, 27 fulan-Dezembru lansa mós programa hanesan iha Madebenu, Sub-distritu Laulara, Distritu Aileu hodi espika kona-ba prosesu foti dadus kona-ba rai komunidade sira nian.

SETP hateten sukat rai ne’e gratuitu sei la selu, nune’e husu ba komunidade sira ne’ebé maka sira niar ai seidauk sukat atu bele fohatene ba estadu atu bele sukat, selae, aban bainhirua maka bolu ba sukat sei selu.

Iha lansamentu ne’ebé hetan partisipasaun hosi lider komunitária no komunidade sira ne’e, Sekretáriu Estadu ne’e salienta mós, planu levantamentu dadus kona-ba rai ne’e hahuu iha 2008, programa ne’e maka sei hala’o hela to’o agora.

Nia mós husu ba komunidade sira katak, bainhira ekipa foti dadus sira tuun ba foti dadus komnunidade sira, liu-liu ba sira ne’ebé sira nia rai atu sukat tenki iha ona fatin, nune’e bele fó deklarasun ne’ebé lolós ba ekipa foti dadus sira.

Antes sukat komunidade sira nia rai tuir SETP komunidade sira tenki prepara dokumentus hanesan kartaun eleitorál, sertidaun RDTL, Bilete Identidade no surat rai nia ruma karik iha. Rai ne’ebé sukat komunidade sira bele fo sira nia deklarasaun individual no mós bele fó deklarasaun grupu.

Jaime fohanoin mós katak, iha portages nia tempu iha dokumentus rai nian 5.000, no iha tempu indonezia besik rihun limanulu-resinlima.

“Bainhira ita lakohi ema at okupa ita nia rai, ita mos labele atu okupa ema nia rai, tanba uluk ita lakohi ema hosi nasaun seluk atu okupa ita nia nasaun, nune’e, nudár timoroan ita mos labele atu okupa ema seluk nia rai,” dehan Jaime.

Nia mós husu ba komunidade sira tenki buka atu labele iha problema. Tanba Timor-Leste, hanesan rai ne’ebé lulik, dalaruma mós komunidade sira halo buat ruma sira sempre harohan katak Inan rai no Aman lalehan ho ida ne’e komesa agora tenki buka atu rezolve no hahú agora tenki buka atu halo buat ruma ba nasaun.

Bainhria hala’o enkontru komunitária iha Remexio, Distritu Aileu,iah loron 27 fulan-Dezembru 2012 liu-ba, Diretór Nasionál Terras Propriedade no Servisu Kadastrais (DNTPSC) Romão Guterres afirma mós, enkontru ne’e koalia liu-liu kona-ba sasan sira ne’ebé ‘maka estadu identifika tiha ona, sasan ne’ebé estadu nian nia nafatin hanesan estadu nian, nune’e kada diretores distritu sira tenki identifika sira nia distritu ida-idak ho didiak.

Iha fatin hanesan, Administradór Sub Distritu Laulara hato’o ninia benvindu ba Sekretáriu Estadu hodi husu ba lider komunitária ho komunidade sira tenki fó sira nia kontribuisaun ba ekipa tékniku sira ne’ebé maka sei b sukat komunidade sira nia rai.

Iha fatin hanesnba proan Xefe Suku Tohu-Metan Sub-Distritu Laulara, Duarte de Fatima Henrique husu ba terras propriedade tenki halo mós sosializasaun to’o iha suku problema rai, barak maka akontese iha suku nia laran.