SETP Hala’o Sosializasaun Lei Rai Iha Soibada no Barique

SEKRETÁRIU Estadu Terras Propriedade (SETP) Jaime Xavier Lopes iha loron Kuarta 26 fulan-juñu 2013 no loron 27 fulan-Juñu 2013 hala’o sosializasaun Lei No 1/2003 ho Artigu 54 Konstituisaun RDTL iha Sub-Distritu Soibada no Sub Distritu Barique Natarbora.
Iha oportunidade ne’e SETP esplika mós artigu 54 iha konstituisaun RDTL nian ne’ebé hateten kona-ba direitu ba propriedade privadu, no lei No. 1/2003 ne’ebé hateten kona-ba lezislasaun rai nian.

Durante sosializasaun SETP husu ba komunidade sira hodi labele okupa ema nia rai no ema nia helafatin tuir hakarak, tanba buat hotu tenki la’o tuir lei, nune’e iha lei mós bandu atu okupa ema nia rai no hela fatin.

‘‘Ukun rasik-an hatudu katak, ukun sasan ne’ebé ita nian, la’ós atu ukun sasan ne’ebé maka ema seluk nia direitu iha hela leten, ne’e lalós ona.” Dehan Jaime.

Iha sosializasaun ne’ebé hetan partisipasaun masimu hosi komunidade no autoridade lokál sira inklui mós hosi parte igreja no PNTL ne’e SETP hateten, bainhira governu presiza harii buat ruma ne’ebé ninia benefisiu ba komunidade sira iha komunidade sira nia rai, estadu tenki foti, maibé estadu atu foti sei fó indiminizasaun.

Iha oportunidade ne’e SETP esplika mós Dekretu Lei No. 19/2004 atu selu aluger ba estadu tuir regulamentu ne’ebé maka estadu halo arendamentu ba ema maka atu uza sasan estadu nian, lei ne’e sei fó mós sei regula investór ne’ebé hakarak investe ho valór Milaun 1 ba leten.

Iha biban ne’e Jaime husu ba komunidade sira atu labele fa’an rai, liu-liu labele fa’an rai ba ema estranjéiru, tanba iha Konstituisaun la fó garantia ba ema estranjeiru atu sai nain ba rai iha Timór-Leste.

“Banihira ami ho tékniku sira identifika maka hetan ema estranjéiru sosa rai iha Timór-Leste ha’u sei haruka tékniku sira halo karta notifikasaun hodi nia bele selu renda ba estadu no rai ne’ebé nia sosa estadu Timór-Leste liu hosi Terras Propriedade maka sei administra,” dehan Jaime.

Iha sosializasuan ne’e Administradór Sub-Distritu Soibada Francisco Denis do Carmo Braz, hateten Sosializasaun lei rai importante ba komunidade sira, ho ida ne’e husu ba komunidade sira ne’ebé partisipa iha sosializasaun ne’e atu rona didiak saida maka SETP hato'o, nune’e bainhira fila ba idaidak nia hela fatin bele hato’o informasaun ne’ebé lolós ba maluk sira ne’ebé la partisipa.

Durante sosializasaun komunidade iha sub distritu rua ne’e prekupa liu kona-ba baliza administrativu suku nian.

Hanesan komunidade Luis Jose Gonsaga hateten, sertifikadu sei vale bainira sosa ho dokumentus ruma selae la vale, baliza suku tenki tuir orijinál ne’ebé beiala sira rai hela, husu estadu atu konsideira baliza antigu kona-ba adminisrsaun suku nian, husu atu haree ema estranjeiru ne’ebé sosa rai.

Ananias Babo Horta
Media Officer SETP