Konsulta Públika hodi Prepara Relatoriu inisiál Timor-Leste kona-ba Konvensaun Hasoru Tortura no Tramentu Aat

Governu liu husi Ministériu Xave sira halo konsulta públiku hodi prepara relatóriu inisiál Timor-Leste kona-ba Konvensaun Hasoru Tortura no Tratamentu Aat (KAT) iha loron 29 fulan Abril iha Distritu Viqueque nomós 30 Abril 2014 iha distritu Baucau.

Atu halibur informasaun sira hodi kompleta relatóriu ne’e Ministériu Justisa liu husi Diresaun Nasionál ba Direitus Humanus no Sidadania (DNDHC), nu’udar mós diresaun ne’ebé mak xefia konsulta públika iha distritu sira hanesan distritu; Aileu, Ainaro, Baucau, Ermera Oe-Kusi no Viqueque.

Konsulta públika nu’udar dalan hodi prepara relatoriu inisiál KAT nian, no tuir planu tenke remata iha fulan Outobru tinan ida ne’e.

Administradór distritu Baucau, Sr. Antonio Agosto Guterres, iha abertura konsulta públika fó korajen ba partisipante konsulta publika ne’e atu hato’o informasaun ne’ebé lolos ho kualidade relasaun ho situasaun real iha nia distritu.

Informasaun ne’ebé atu hato’o hare husi aspetu oin-oin mak hanesan; husi parte saude, edukasaun, PNTL no F-FDTL liga ho direitus Humanus iha distritu Baucau.

Diretór Nasionál ba Direitus Humanus no Sidadania, Celito Cardoso iha introdusaun hateten,” Timor-Leste ratifika ona konvensaun Internasionál lubuk ida, inklui KAT iha fulan Maiu 2003.

Timor-Leste to’o agora halo ona relatoriu inisiál ba konvensaun rua mak Konvensaun ba Direitu Labarik (KDL) iha 2007 no relatoriu konvensaun Halakon Formas Diskriminasaun Hotu-hotu Kontra Feto (CEDAW) iha tinan 2009, no iha tinan ida ne’e atu halo tan relatoriu ba konvesanu Hasoru Tortura no Tratamentu Aat (CAT).

Relatoriu ida ne’e husi ekipa tekniku halibur informasaun sei lori ba hato’o iha Konsellu Ministru (KM) aprova hafoin estadu Timor-Leste lori ba hato’o iha Komisariu Direitus Humanus Nasaun Unidas iha Jenebra.”

Programa ne’e realiza nu’udar servisu hamutuk Ministériu xave sira mak hanesan; Ministériu Justisa (MJ), Ministériu Edukasaun (ME), Ministériu Sosiál no Solidaredade (MSS), Sekretariu Estadu Seguransa (SES), Sekretariu Estadu Defeza (SED), Sekretariu Estadu Fortalesementu Institusionál (SEFI), Sekretaria Estadu Administrasaun Privadu (SEAPRI) liu husi Pontu Fokál inter-Ministériál no Pontu Fokál distritál.

Program konsultasaun iha distritu Viqueque maske administradór distritu ho administradór sub-distritu la partisipa maibe hetan prezensa husi Adjuntu komandante PNTL distritu Viqueque, Assintente Super-Intendente, Nicolao Francelino da Costa ho komandante Operasionál distritu hamutuk ho ofisiál públika sira seluk no estudante estajiariu Undil hato’o sira nia informasaun relasaun ho asuntu ne’e.

Iha konsulta públika ne’e, núdar apresentadór iha distritu Viqueque, Direitór Nasionál Direitus Humanus no Sidadania, Celito Cardoso no iha distritu Baucau, Diretór Nasionál husi Minis’teriu Solidaredade Sosiál, Florencio Diaz Gonzaga.

Tuir planu programa konsulta públiku sei halao iha lorn 14 fulan Maiu iha distritu tolu; distritu Aileu, Ainaro no Ermera. Iha distritu tolu ne’e, sei hala’o iha data no loron mak hanesan, signifika sei koloka rekursu ekipa savi Ministériu sira hodi susesa konsulta públika ida ne’e. Distritu ikus liu mak sei halo iha distritu Oe-Kusi iha loron 27 fulan-Maiu 2014.

Programa konsultasaun ne’e hetan suporta orsamentu husi Unidade Assesoria Direitus Humanus Organizasaun Nasoens Unidas (UADH-ONU).

João Maupelo da Costa
Ofisiál Relasaun Públika