MINISTÉRIU JUSTISA HO KOMISAUN LUTA KONTRA TRÁFIKU UMANU KONTINUA SENSIBILIZA LEI KONABA TRÁFIKU UMANU IHA SUAI.

Foto; Ministru Justisa Dr. Tiago Amaral Sarmento, ho Komisaun Luta Kontra Tráfiku Umanu Kontinua Sensibilaza lei konaba tráfiku umanu iha munisípiu Covalima/Suai.

Lian Tetum

Suai, 25/04/2023; Ministru Justisa, Dr.Tiago Amaral Sarmento, ho Komisaun Luta Kontra Tráfiku Umanu kontinua sensibiliza lei konaba tráfiku umanu iha munisípiu Covalima/Suai.

Ohin Komisaun Luta Kontra Tráfiku Umanu ne'ebé, tuir Dekrétu Lei Númeru 9/2021 prezide husi DGAPJ-Ministériu Justisa nian, no membru mai husi instituisaun Estadu no Organizasaun non govermental, ne'ebé servisu iha area luta kontra tráfiku umanu, organiza sosializasaun servisu Komisaun nian, no oinsa kombate tráfiku umanu iha ita nia rain. Luta Kontra Tráfiku Umanu hanesan programa prioridade ida Governu nian, tamba ne'e mak iha tinan 2021, Governu hasai Dekretu Lei Númeru 9/2021 hodi estabelese funsionamentu servisu Komisaun nian.

Kazu tráfiku Umanu laos foin mak akontese, tamba daduz provizóriu hatudu katak iha tinan 2016 iha kazu 18, iha tinan 2020 iha kazu hamutuk 19, no iha tinan 2022 sae ba 731 kazu, dadus ne'e seidauk inklui kazu potensial ba tráfiku umanu, tamba ne'e, Timor-Leste hanesan Nasaun soberania ida, tenke iha meius hodi bele halo protesaun ba nia sidadaun sira, liu-liu iha área fronteira.

Kazu tráfiku Umanu hanesan krime organizadu ida, atu kombate presiza ema hotu nia kolaborasaun iha aspetu protesaun ba vitima, no prevensaun ita presiza hala'o sosializasaun iha teritoriu laran tomak, hodi bele minimiza risku tráfiku umanu. Joven sira presiza hetan konsensializasaun kona-ba promesa servisu falsu sira, atu sira labele monu ba situasaun vuneravel, hanesan ohin loron ne'ebé akontese dadaun iha Portugal no nasaun sira seluk. Tanba sira ladun iha koñesementu antes halo viajen ba rai li'ur.

Iha sorin seluk Ministru Justisa salienta katak, hanesan ita hotu hatene Komisaun ne'e foin mak harii iha inisiu tinan 2022, bazeia ba Lei No: 3/2017 Artigo 30. Tuir Lei refére mós fo forsa ba Komisaun, atu dezenvolve Planu Estratéjiku Nasional hodi ezekuta medida prevensaun, no hatudu entidade sira ne'ebé responsabiliza ba assuntu tráfiku umanu.

Atu haforsa liutan servisu Komisaun nian, governu preve ona orsamentu ba tinan 2023, no hein katak ita bele fortifika liutan ekipa sira iha Komisaun laran, iha implementasaun planu ba tinan 2023.

Maibé hau presiza hato'o ba ekipa sira mós presiza tau atensaun ba rekomendasaun hirak, husi entidade sira autoridade lokal, autoridade siguransa no parte hot-hotu hodi hamutuk kombate tráfiku umanu, iha ita nia rain Krime tráfiku umanu, nudar krime ida kontra ema nia direitu prinsipál, no krime ne'e bele akontese iha ne'ebé de'it no ba se de'it, wainhira de'it. Ita tenke hamutuk hodi kontra krime ne'e.

Iha sorumutuk ida ne’e hetan partisipasaun máximu husi representante PNTL, Sociedade Civil, no Autoridade Local.

Suai, 25/04/2023.
#Média_Gabinete.


Língua Portuguesa

O MINISTÉRIO DA JUSTIÇA COM A COMISSÃO DE LUTA CONTRA O TRÁFICO DE PESSOAS CONTINUA A SENSIBILIZAR A LEI QUANTO AO TRÁFICO DE PESSOAS EM SUAI.

Suai, 25/04/2023: Sua Excelência, o Ministro da Justiça, Dr. Tiago Amaral Sarmento e a Comissão de Luta Contra o Tráfico de Pessoas continuam a sensibilizar o papel da referida Comissão, baseando na Lei sobre o Tráfico de Pessoas no Município de Covalima em Suai.

Hoje a Comissão de Luta Contra o Tráfico de Pessoas que, conforme o Decreto-Lei Número 9/2021, é presidida pelo Diretor-Geral da Administração e Política da Justiça do Ministério da Justiça e respetivos membros provenientes de Instituições do Estado e Organizações Não Governamentais, que trabalham na área de luta contra o tráfico de pessoas, organizam e realizam a socialização dos serviços desta Comissão, e a maneira de combater o tráfico de pessoas no nosso País.

A Luta Contra o Tráfico de Pessoas como um programa de prioridade do Governo, de modo que, no ano de 2021, o Governo emitiu o Decreto-Lei Número 9/2021, estabelecendo o funcionamento dos serviços desta Comissão.

Os casos de Tráfico de Pessoas não acontecem apenas recentemente, pelo facto de haver indicações de dados provisórios que, no ano de 2016 houve 18 (dezoito) casos, no ano de 2020, houve o total de 19 (dezanove) casos, e, no ano de 2022, o número subiu para 731 casos, dados esses que ainda não foram incluídos os potenciais casos de tráfico de pessoas; por isso, Timor-Leste, como uma Nação soberana, tem de ter meios para poder prestar proteção aos seus cidadãos, sobretudo, nas áreas de fronteira.

O caso de Tráfico de Pessoas como um crime organizado, para o combater é preciso a colaboração de todas as pessoas no aspeto de proteção à vítima, e para a prevenção, nós precisamos de fazer a socialização em todo o território, para poder minimizar o risco de tráfico de pessoas. Os jovens precisam de obter a consciencialização sobre promessas de serviços falsos, para que não venham a cair em situações vulneráveis, como hoje em dia está a acontecer em Portugal e outras nações. Eles não possuíram suficientes noções antes de viajarem ao estrangeiro.

Por outro lado, Sua Excelência, o Ministro da Justiça, salientou que, como é do conhecimento de todos nós, esta Comissão apenas foi instituída no início de 2022, baseando na Lei Número 3/2017, artigo 30.°. De acordo também com a referida Lei, a Comissão é dada força ou poder, para que desenvolva o Plano Estratégico Nacional para executar medidas de prevenção, e, indicar entidades que responsabilizam aos assuntos de tráfico de pessoas.

Para reforçar cada vez mais os serviços desta Comissão, o Governo previu já orçamento para o ano fiscal de 2023, com esperanças de que nós possamos fortificar cada vez mais os serviços de equipas dentro desta Comissão, na implementação de planos no ano de 2023.

Porém, preciso também de fazer chegar, que as equipas também precisam de pôr em atenção as recomendações de entidades, tais como autoridades locais, autoridades de segurança e de todas as partes, para que, em conjunto, possam combater o tráfico de pessoas; no nosso país, o crime de Tráfico de Pessoas, torna-se como um crime contra o direito principal da pessoa, e, este crime pode acontecer onde quer que seja, para quem quer que seja e em que tempo for. Nós temos que estar unidos para combater este crime.

Neste encontro há máxima participação do representante da PNTL, da Sociedade Civil e de Autoridades Locais.